Tối thứ Bảy Vọng Phục Sinh hôm nay được gọi là “Mẹ các đêm Vọng.” Phụng vụ gồm có bốn phần: Phần thứ nhất là nghi thức thắp nến Phục Sinh; Phần thứ hai là phụng vụ Lời Chúa; Phần thứ ba là phụng vụ Thánh Tẩy; Phần thứ tư là phụng vụ Thánh Thể.
Phần thứ nhất, nghi thức thắp nến Phục Sinh: Còn gọi là phụng vụ Ánh Sáng, là ghi dấu sự vượt qua từ bóng tối sang ánh sáng. Từ sau lễ chiều thứ Năm, đặc biệt sau nghi thức tưởng niệm cái chết của Đức Giêsu vào lúc 3 giờ chiều ngày thứ Sáu cho đến trước lễ vọng tối thứ Bảy hôm nay, phụng vụ gọi là thời gian thầm lặng. Giáo hội tưởng nhớ Đức Giêsu bị bắt, chịu khổ nạn, chịu chết trên thánh giá và nhất là thân xác Ngài đang an nghỉ trong mồ. Thời gian này năm xưa, tâm trạng các môn đệ của Đức Giêsu hoàn toàn thất vọng, coi như mọi sự đã chấm dứt: người Thầy mà mình theo đuổi bấy lâu nay đã thất bại hoàn toàn. Nhưng, trong thực tế Đức Giêsu không thất bại, Ngài đã chiến thắng, vì thập giá là con đường Ngài tự nguyện đi qua để bước vào Phục Sinh Vinh Quang. Thánh Phaolô đã nói: “Đức Giêsu đã hạ mình, vâng lời cho đến nỗi bằng lòng chịu chết và chết trên cây thập giá” (Pl 2,8). Đó là con đường mà Chúa Cha đã định cho Ngài để cứu độ nhân loại. Thư Do Thái cho biết: “Người đã học vâng phục do những đau khổ Người chịu, và khi hoàn tất, Người đã trở nên căn nguyên ơn cứu độ đời đời” (Dt 5,8-9). Chính Ngài cũng đã báo trước về sự phục sinh của Ngài rằng “Ngày thứ ba Ngài sẽ sống lại”(Mc 9,31).
Ngài chính là Ánh Sáng. Ngài tuyên bố rằng: “Tôi là ánh sáng thế gian, ai theo Tôi sẽ không phải đi trong bóng tối, nhưng sẽ nhận được ánh sáng đem lại sự sống” (Ga 8,12). Ánh sáng đó đã bừng lên trong đêm nay. Vì thế, sau phần làm phép lửa và chuẩn bị nến. Linh mục lấy lửa và thắp vào cây nến Phục Sinh, và công bố ba lần rằng: “Ánh Sáng Chúa Kitô.” Ánh sáng Đức Giêsu Kitô được thắp lên xua tan bóng tối.
Đó là niềm vui của toàn thể nhân loại. Niềm vui đó được thể hiện một cách đầy đủ trong bài công bố Tin Mừng Phục Sinh. Đức ông Phanxicô Borgia Trần Văn Khả cho biết: “Bài công bố Tin mừng Phục sinh đã diễn tả nội dung huyền nhiệm và cao cả của Đêm Vọng Phục sinh, khi nhắc lại cuộc thương khó và sống lại của Chúa Kitô ; khi ca tụng Chúa Kitô là Chúa cứu độ và diễn tả mầu nhiệm con người được cứu rỗi.”
Phần thứ hai, phụng vụ Lời Chúa: Khởi đầu phần phụng vụ Lời Chúa, linh mục mời gọi cộng đoàn: “Anh chị em thân mến, chúng ta đã long trọng khai mạc đêm canh thức Vượt Qua, giờ đây chúng ta hãy đem lòng sốt sắng lắng nghe Lời Chúa. Chúng ta sẽ ngẫm xem trong thời Cựu Ước, Chúa đã cứu chuộc dân Người làm sao và trong thời đại cuối cùng này, Người lại sai Con Một để cứu chuộc chúng ta thế nào. Vậy chúng ta hãy xin Chúa hoàn tất công trình cứu chuộc Người đã khởi sự trong mầu nhiệm Vượt Qua.”
Nội dung lời mời gọi trên nói lên tất cả. Thật vậy, các bài đọc hôm nay khơi lên những thời điểm chính yếu của lịch sử cứu độ, quyền năng của Thiên Chúa được thể hiện từ thời Cựu Ước sang thời Tân Ước: Quyền năng của Thiên Chúa được thể hiện qua việc tạo dựng; qua việc Abraham hiến tế Isaac và sau đó được Chúa chúc phúc cho dòng dõi của ông; quyền năng của Thiên Chúa được thể hiện qua việc Thiên Chúa giải thoát dân Do Thái khỏi cảnh nô lệ bên Ai cập và đưa về đất hứa; đặc biệt quyền năng của Thiên Chúa được thể hiện qua việc Ngài tự mình sống lại. Bài Tin Mừng Thánh Mathêu cho biết Đức Giêsu đã sống lại qua hình ảnh ngôi mộ trống, đặc biệt qua lời chứng của Thiên Thần: “Các bà đừng sợ. Ta biết các bà tìm Chúa Giêsu, Người đã chịu đóng đinh. Người không có ở đây vì Người đã sống lại như lời Người đã nói. Các bà hãy đến mà coi nơi đã đặt Người và đi ngay bảo các môn đệ Người rằng: Người đã sống lại, và kìa Người đến xứ Galilêa trước các ông: Ở đó các ông sẽ gặp Người. Ðây Ta đã báo trước cho các bà hay”(Mt 28,5-7). Cũng qua bài Tin Mừng hôm nay Thánh Mathêu cho chúng ta biết, chính Chúa Phục Sinh đã đích thân hiện ra nói với các bà rằng: “Các bà đừng sợ. Hãy đi báo tin cho các anh em Ta phải trở về Galilêa, rồi ở đó, họ sẽ gặp Ta” (Mt 28,10).
Tóm lại, phụng vụ Lời Chúa hôm nay giúp chúng ta thấy được tình thương và quyền năng của Thiên Chúa từ thời Cựu Ước sang thời Tân Ước, nhất là thêm lòng tin tưởng vào biến cố Chúa đã Phục Sinh.
Phần thứ ba, phụng vụ Thánh Tẩy: Tuyên thệ lời hứa khi lãnh nhận Bí tích Rửa Tội. Với nghi thức tuyên thệ này, Giáo Hội nhắc nhở chúng ta sống lời dạy của Thánh Phaolô về Phép Rửa Tội, hãy hiên ngang dấn thân theo Chúa và trung thành phụng sự Người: Hãy chết đi cho tội để được sống lại với Người (x. Rm 6, 3-11). Với tâm tình đó, toàn thể cộng đoàn lặp lại lời từ bỏ ma quỷ và tuyên xưng đức tin khi chịu phép Rửa Tội. Đó cũng là lời mời gọi sống tâm tình của Bí tích Rửa Tội trong suốt hành trình dương thế của mỗi Kitô hữu chúng ta.
Phần thứ tư, phụng vụ Thánh Thể: Đây là phần quan trọng không thể thiếu của mỗi thánh lễ. Đặc biệt trong Đêm Vọng Phục Sinh hôm nay, phần phụng vụ Thánh Thể chính là “ăn Chiên Vượt Qua đã chịu hiến tế để cứu thoát loài người khỏi tội. Trong cử hành này, Giáo Hội cũng muốn xác nhận và tuyên xưng rằng mình đang thuộc về một giao ước mới, để từ nay, chúng ta không còn lạc lõng trong thế gian nữa, nhưng đã được kết hiệp mật thiết với triều đình thiên quốc nhờ bửu huyết Đức Kitô Tử Nạn và Phục Sinh.” Xin cho mỗi người chúng ta luôn biết siêng năng cử hành nghi lễ Thánh Thể mỗi ngày, đồng thời dọn mình sốt sắng lãnh nhận chính Mình Máu Thánh Đức Giêsu để làm linh dược nuôi sống linh hồn.
Lạy Chúa Kitô Phục Sinh, Chúa đã chiến thắng tử thần và sống lại vinh quang. Xin cho mỗi người chúng con cũng được chiến thắng mọi thử thách gian nan trong cuộc sống, hầu được cùng Phục Sinh với Ngài trên nước Thiên đàng . Amen.
Lm. Anthony Trung Thành