Để biết được giá trị của một vật gì hay của một việc nào cần phải xem bản chất của nó ra sao và tác dụng hay lợi ích của nó như thế nào. Vậy bản chất của Kinh Mân Côi là gì và tác dụng của Kinh Mân Côi ra sao? Theo Tông Thư Kinh Mân Côi Trinh Nữ Maria, bản chất của Kinh Mân Côi liên quan đến tính cách Kitô học và nhân loại học siêu nhiên, và tác dụng của Kinh Mân Côi liên quan đến đời sống gia đình và hòa bình thế giới.

“Có điều rõ ràng là, mặc dù Kinh Mân Côi lập đi lập lại được trực tiếp dâng lên Mẹ Maria, nhưng tác động yêu thương với Mẹ và nhờ Mẹ cuối cùng lại được nhắm đến Chúa Giêsu. Việc lập đi lập lại được nuôi dưỡng bằng ước muốn nên giống Chúa Kitô hoàn toàn hơn, một hoạt trình đích thực của đời sống Kitô hữu… Kinh Mân Côi giúp chúng ta nên giống Chúa Kitô mỗi ngày một hơn cho đến khi chúng ta đạt tới tầm mức thánh thiện thực sự” (đoạn 26);Trước hết, về bản chất, Kinh Mân Côi liên quan đến tính cách Kitô học, nghĩa là lấy Chúa Kitô làm trọng tâm, qui về Chúa Kitô. Như bài “Cách Thức Cầu Kinh Mân Côi Theo Tông Thư Kinh Mân Côi Trinh Nữ Maria” đã nhận định, Kinh Kính Mừng Maria chỉ là lời diễn tả “đức tin tuân phục” (Rm 1:5) của Mẹ Maria trước Mầu Nhiệm Chúa Kitô được gọi là Mầu Nhiệm Mân Côi. Tức là, ở Mầu Nhiệm Chúa Kitô nào cũng thế, nhất là Mầu Nhiệm Thương Khó của Người, chúng ta cũng tuyên xưng “Kính Mừng Maria đầy ơn phúc”, tuyên xưng “Mẹ có phúc vì đã tin” (Lk 1:45), một đức tin khiếm Mẹ lúc nào cũng “đầy ơn phúc” (Lk 1:28). Tính cách Kitô học này nơi Kinh Mân Côi, được Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II nói đến trong Tông Thư Kinh Mân Côi Trinh Nữ Maria chẳng những liên quan đến cả việc lập lại lời Kinh Kính Mừng mà còn liên quan cả đến cấu trúc của Tràng hạt Mân Côi nữa:

• “Việc lần hạt Mân Côi từ trước đến nay vẫn được thi hành bằng việc sử dụng một cỗ tràng hạt. Nếu lần hạt mà chẳng để ý gì lắm thì các hạt chuỗi thường trở thành một cái máy thuần túy đếm thứ tự các Kinh Kính Mừng. Tuy nhiên, những hạt chuỗi này cũng có thể trở thành một biểu hiệu cho việc sâu xa chiêm niệm nữa. Ở đây, điều đầu tiên phải để ý là cách thức những hạt chuỗi này đồng qui nơi Cây Thánh Giá, nơi vừa mở ra lại vừa đóng lại cái tiến trình tỏ hiện của việc nguyện cầu. Đời sống và việc cầu nguyện của người tín hữu được tập trung vào Chúa Kitô. Hết mọi sự được bắt đầu từ Người, hết mọi sự đều qui về Người, hết mọi sự nhờ Người mà đến cùng Chúa Cha trong Chúa Thánh Thần” (đoạn 36).

“Theo ý nghĩa của những gì đã được nói đến về các mầu nhiệm của Chúa Kitô thì cũng chẳng khó khăn gì khi đi sâu vào tầm quan trọng về nhân loại học này của Kinh Mân Côi, một kinh nguyện rất sâu xa hơn dự tưởng ban đầu nhiều. Người nào chiêm ngưỡng Chúa Kitô qua các đoạn đời của Người không thể nào không nhận thấy nơi Người sự thật về con người… Kinh Mân Côi giúp vào việc mở đường dẫn đến ánh sáng này. Theo bước chân của Chúa Kitô, nơi Người con đường của con người được “qui hướng”, được thể hiện và được cứu chuộc, tín hữu tiến đến chỗ được giáp diện với hình ảnh của một con người thực sự. Khi chiêm ngưỡng Chúa Kitô giáng sinh, họ biết được tính cách linh thánh của sự sống; nhìn vào gia đình Nazarét, họ biết được sự thật nguyên thủy của đời sống gia đình theo dự án của Thiên Chúa; lắng nghe Vị Sư Phụ nơi những mầu nhiệm Người công khai thi hành thừa tác vụ của Người, họ thấy được ánh sáng dẫn họ vào Vương Quốc của Thiên Chúa; và theo Người trên con đường lên Canvê, họ biết được ý nghĩa của đau khổ cứu độ. Sau hết, khi chiêm ngưỡng Chúa Kitô và Thánh Mẫu của Người trong vinh quang, họ thấy được mục đích mà mỗi người trong chúng ta được kêu gọi tiến đến, nếu chúng ta để cho Thánh Linh chữa lành và biến đổi. Có thể nói rằng mỗi một mầu nhiệm Mân Côi được suy niệm cẩn thận sẽ làm sáng tỏ mầu nhiệm về con người. Đồng thời, tất cả mọi rắc rối, lo âu, vất vả và nỗ lực xẩy ra làm nên đời sống của chúng ta cũng có thể được dễ dàng dẫn đến với cuộc gặp gỡ với nhân tính thánh hảo này của Đấng Cứu Chuộc. ‘Hãy phó mặc nỗi nhọc nhằn của anh em cho Chúa, Ngài sẽ nâng đỡ anh em’ (Ps 55:23). Việc cầu Kinh Mân Côi là việc trao phó những gánh nặng của chúng ta cho trái tim nhân hậu của Chúa Kitô và Mẹ Người. Hai mươi lăm năm sau, khi nghĩ lại những khó khăn cũng là những gì làm nên thừa tác vụ Phêrô Tôi đã thực hiện, Tôi cảm thấy cần phải lập lại một lần nữa, như một lời thiết tha mời gọi hết mọi người hãy cảm nhận nơi bản thân mình, đó là: Kinh Mân Côi thực sự ‘làm nên nhịp sống của con người’, khi làm cho nhịp sống này hòa hợp với ‘nhịp’ sống của Thiên Chúa trong mối hiệp thông hoan lạc của Thiên Chúa Ba Ngôi, đích điểm và là ước vọng sâu xa nhất của cuộc đời chúng ta” (đoạn 25).Sau nữa, bản chất Kinh Mân Côi liên quan đến vấn đề nhân loại học siêu nhiên, bởi vì, Mầu Nhiệm Chúa Kitô là Mầu Nhiệm Con Người (tiểu đề của đoạn 25), nghĩa là, nhờ chiêm ngắm dung nhan Chúa Kitô qua Mầu Nhiệm Mân Côi, chúng ta biết được ơn gọi làm người của mình và sống trọn thân phận làm người của mình (x Hiến Chế Vui Mừng Và Hy Vọng đoạn 22). Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, một vị Giáo Hoàng xuất thân từ một nước cộng sản Balan, một vị Giáo Hoàng nổi bật chẳng những về lòng biệt tôn Thánh Mẫu mà còn cả về khoa nhân bản Kitô giáo nữa, đã khám phá ra nơi Kinh Mân Côi chiều kích nhân loại học siêu nhiên này như thế này:

• “Trong năm nay, trước không ít lo âu về tương lai nhân loại, Tôi xin anh chị em hãy cầu Kinh Mân Côi cho hòa bình và các gia đình. Anh chị em bệnh nhân thân mến, anh chị em là những người đi tiên phong trong việc cầu nguyện cho ý chỉ chính này”.Sau hết, giá trị của Kinh Mân Côi chẳng những được chất chứa nơi bản chất của kinh này mà còn được thể hiện qua các tác dụng của mình nữa, đặc biệt nhất nơi vấn đề hòa bình thế giới và đời sống gia đình. Hai khía cạnh tác dụng này của Kinh Mân Côi hình như bao giờ cũng đi với nhau như hình với bóng. Trong Ngày Thế Giới Bệnh Nhân Lễ Đức Mẹ Lộ Đức 11/2/2003, mặc dù đang bị cảm cúm đến mất cả tiếng, nhưng Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II cũng cố ra chào những người đến tham dự, kể cả những người ngồi trong xe lăn, từ cửa sổ phòng của Ngài. Ngài khan tiếng đọc lên mấy lời như sau:

Ở đoạn 6 Tông Thư Kinh Mân Côi Trinh Nữ Maria, Đức Thánh Cha đã nói đến khía cạnh Kinh Mân Côi liên quan đến cả hai vấn đề hòa bình thế giới và đời sống gia đình như sau:

• “Một số những hoàn cảnh về lịch sử cũng cho thấy việc làm tái sinh động Kinh Mân Côi là việc rất hợp thời. Trước hết là nhu cầu nài xin Thiên Chúa ban cho tặng ân hòa bình. Có nhiều lần Kinh Mân Côi đã được những vị tiền nhiệm của Tôi cũng như chính Tôi đề ra như là một kinh nguyện cầu cho hòa bình. Vào lúc mở màn cho một thiên kỷ được bắt đầu bằng cuộc khủng bố tấn công kinh hoàng ngày 11/9/2001, một thiên kỷ hằng ngày chứng kiến thấy nơi vô số phần đất trên thế giới những cảnh tượng đổ máu và bạo loạn mới, thì việc tái nhận thức Kinh Mân Côi đó là việc dìm mình vào việc chiêm ngưỡng mầu nhiệm Chúa Kitô, Đấng ‘là hòa bình của chúng ta’, vì Người đã làm cho ‘chúng ta là hai trở thành một, và đã phá đổ bức tường hận thù ngăn cách’ (Eph 2:14). Bởi thế, người ta không thể lần hạt Mân Côi mà lại không cảm thấy gắn bó với việc dứt khoát dấn thân cổ võ hòa bình, nhất là ở miền đất của Chúa Giêsu là nơi vẫn còn phải chịu rất nhiều đau thương và rất thân thương với cõi lòng của hết mọi người Kitô hữu. Một nhu cầu tương tự cũng cần phải dấn thân và cầu nguyện liên quan đến một vần đề hiện đại quan trọng khác, đó là gia đình, tế bào căn bản của xã hội, đang càng ngày càng bị nguy biến bởi những lực lượng phân tán về cả phương diện ý hệ lẫn thực hành, khiến cho chúng ta lo sợ tương lai của cơ cấu nên tảng bất khả thiếu này, theo đó, lo sợ cho tương lai của toàn thể xã hội nữa. Việc làm sống lại Kinh Mân Côi nơi gia đình Kitô giáo, trong tương quan của một thừa tác mục vụ bao rộng hơn về gia đình, sẽ là một trợ giúp hữu hiệu để đối đầu với những ảnh hưởng tác hại của thứ khủng hoảng này nơi thời đại chúng ta”.

Về lý do tại sao Kinh Mân Côi có tác dụng xây dựng hòa bình thế giới, Đức Thánh Cha đã nói đến tác dụng hòa bình này nơi chính con người Cầu Kinh Mân Côi, nghĩa là một con người thực sự muốn cùng Mẹ Maria chiêm ngắm dung nhan Chúa Kitô, không thể nào lại là một con người sống hận thù chia rẽ, trái lại, theo tinh thần của Người, họ sẽ là một con người dấn thân xây dựng hòa bình:

• “Kinh Mân Côi tự bản chất của mình là một kinh nguyện cầu cho hòa bình, vì kinh này bao gồm việc chiêm ngắm Chúa Kitô, Vua Hòa Bình, Đấng là ‘hòa bình của chúng ta’ (Eph 2:14). Ai liên kết mình với mầu nhiệm của Chúa Kitô – một liên kết thực sự là mục đích của Kinh Mân Côi – thì biết được bí quyết hòa bình và biến bí quyết này thành dự án hoạt động cho cuộc sống của mình. Ngoài ra, vì tính cách suy niệm của kinh này, ở chỗ âm thầm liên tục đọc các Kinh Kính Mừng, Kinh Mân Côi làm cho những ai lần hạt cảm thấy an bình, giúp cho họ lãnh nhận và cảm nghiệm được tận đáy lòng mình, và truyền bá ra chung quanh họ, một thứ hòa bình chân chính, ân huệ đặc biệt của Chúa Kitô Phục Sinh (x Jn 14:27; 20:21)… Kinh Mân Côi là một kinh nguyện cầu cho hòa bình còn là vì những hoa trái bác ái được trổ sinh từ kinh nguyện này. Khi được dùng để cầu nguyện theo đúng đường lối suy niệm, Kinh Mân Côi dẫn con người lần hạt đến chỗ gặp gỡ Chúa Kitô nơi các mầu nhiệm của Người, do đó, cũng không thể nào không chú ý tới dung nhan của Người nơi các kẻ khác, nhất là nơi thành phần khốn khổ nhất… Tóm lại, khi chúng ta gắn mắt nhìn lên Chúa Kitô, Kinh Mân Côi biến chúng ta thành những con người đi xây dựng hòa bình cho thế giới. Tự bản chất của mình, đóng vai trò như là một tiếng vang liên tục kêu xin hợp với lời kêu gọi của Chúa Kitô ‘hãy cầu nguyện không ngừng’ (Lk 18:1), Kinh Mân Côi khiến cho chúng ta hy vọng là, thậm chí kể cả ngày hôm nay đi nữa, chúng ta có thể chiến thắng trận chiến ‘khó khăn’ để tạo lập hòa bình này. Chẳng những không làm cho chúng ta lẩn tránh khỏi những rắc rối trục trặc của thế giới, Kinh Mân Côi còn bắt chúng ta phải nhìn những trục trặc rắc rối này bằng con mắt đầy trách nhiệm và dấn thân, và chiếm lấy cho chúng ta sức mạnh để chúng ta có thể đương đầu với những trục trặc rắc rối này bằng một lòng tin tưởng vào ơn trợ giúp của Thiên Chúa, cũng như bằng một ý hướng mãnh liệt muốn làm chứng ở mọi nơi mọi lúc cho một ‘tình yêu liên kết mọi sự lại với nhau trong hòa hợp’ (Col 3:14)” (đoạn 40).

Về lý do tại sao Kinh Mân Côi có thể cứu vãn tình trạng khủng hoảng hôn nhân và gia đình trong thời đại tân tiến hiện nay, Đức Thánh Cha cũng nhấn mạnh đến tác dụng của kinh này nơi chính con người Cầu Kinh Mân Côi, tức là, một con người thực sự muốn cùng Mẹ chiêm ngắm dung nhan Chúa Kitô qua các Mầu Nhiệm Chúa Kitô không thể nào lại là một người cha người chồng hay người vợ người mẹ bê bối được, không thể nào đi đến chỗ đổ vỡ hôn nhân và tan nát gia đình được, trái lại, còn xây dựng gia đình theo mẫu gương Thánh Gia Nazarét nữa:

• “Là một kinh nguyện cầu cho hòa bình, Kinh Mân Côi còn là và bao giờ cũng là một kinh nguyện của gia đình và cho gia đình. Có một thời kinh nguyện này được các gia đình Kitô giáo đặc biệt mến chuộng, và kinh này chắc chắn đã làm cho họ gắn bó với nhau hơn. Vấn đề quan trọng là đừng làm mất đi cái gia sản quí báu ấy. Chúng ta cần phải trở lại với việc gia đình cầu nguyện và cầu nguyện cho gia đình, bằng cách tiếp tục đọc Kinh Mân Côi. Gia đình cùng nhau cầu nguyện là gia đình cùng nhau chung sống. Kinh Mân Côi Thánh, theo truyền thống lâu đời của mình, đã cho thấy công hiệu đặc biệt của mình như là một kinh nguyện làm cho gia đình chung sống với nhau. Những phần tử của mỗi gia đình, khi hướng mắt nhìn lên Chúa Giêsu, cũng lấy lại được khả năng nhìn vào mắt của nhau, khả năng nói chuyện với nhau, khả năng chứng tỏ tình đoàn kết gắn bó với nhau, khả năng tha thứ cho nhau, và khả năng nhìn thấy giao ước yêu thương của họ được canh tân trong Thần Linh Chúa. Các gia đình đương thời hiện nay đang phải đối diện với nhiều vấn đề, nhất là trong những xã hội phát triển về kinh tế, gây ra bởi tình trạng họ càng ngày càng cảm thấy khó nói chuyện trao đổi với nhau hơn. Các gia đình ít khi tổ chức việc qui tụ các phần tử gia đình của mình lại với nhau, và khi họ thực hiện những cơ hội hiếm hoi này thường lại là việc họ ngồi coi truyền hình. Vấn đề quay về với việc lần hạt Mân Côi gia đình nghĩa là việc làm cho đời sống thường nhật tràn đầy những hình ảnh khác hẳn, những hình ảnh về mầu nhiệm cứu độ, tức hình ảnh về Đấng Cứu Chuộc, hình ảnh về Người Mẹ Rất Thánh của Người. Gia đình đọc Kinh Mân Côi chung với nhau làm phát sinh một cái gì đó giống như bầu khí của ngôi nhà Nazarét, ở chỗ, các phần tử của gia đình lấy Chúa Giêsu làm tâm điểm của mình, biết cùng nhau chia ngọt sẻ bùi, biết đặt các nhu cầu và dự định của mình vào bàn tay của Người, biết tìm kiếm từ nơi Người niềm hy vọng và sức mạnh để tiến bước” (đoạn 41).

 

Nguồn: Đaminh Maria Cao Tấn Tĩnh, BVL